We zijn op bezoek in het huis van de fotograaf Pierre Verger (1902-1996), die heel oud werd en hier tot zijn dood woonde. Het is een heel sober huis van een bescheiden man die ondanks zijn bekendheid wars was van status. “ Ik bezit niets zodat ik niets te verliezen heb” , is een van zijn uitspraken.

Pierre was enig kind, hij verloor al heel jong zijn vader en groeide op in Parijs. Toen zijn moeder in 1932 overleed, hij was toen 30 jaar, verloor hij zijn anker maar voelde hij zich ook bevrijd uit haar wereld van sociale conventies. Hij verkocht het familiehuis , verbrak banden met vrienden en kennissen en begon te reizen met slechts een Rolleiflex camera. Hij leefde zonder vaste baan, zonder bezit en  vaak met heel weinig geld. Zijn vrijheid en onafhankelijkheid koesterde hij en intieme relaties ging hij uit de weg. Hij was een zachte stille man, een observator die aanwezig kon zijn zonder te storen en die vaak  werd vertrouwd door de gemeenschappen die hij fotografeerde.

Ik zie de koffers waarmee hij vaak onder zware omstandigheden reisde, en vind het wonderlijk hoe goed zijn archief bewaard is gebleven. Op reis had hij dozen en metalen kokertjes om zijn negatieven te beschermen, maar met al dat stof, het vocht, de tropische hitte en schimmel moet dat toch een uitdaging zijn geweest. Hij werkte heel consciëntieus, noteerde alles in mini opschrijfboekjes, maakte van alle negatieven een kleine afdruk die hij bij het negatief in een mapje bewaarde en  hield een handgeschreven catalogus bij. Hij bewaarde thuis zijn werk in met tape verstevigde dozen en een metalen, roestige archiefkast. Die eenvoudige archiefdozen en de kast staan er nog steeds, eigenlijk ziet zijn huisje eruit alsof hij zo kan binnenwandelen. Er ligt nu een kat op een van zijn stoelen te slapen, zijn theepot en mok staan nog op zijn bureau en naast zijn bed liggen op een stoel briefpapier, pen en een boek over de Oriënt waar hij waarschijnlijk met andere antropologen over correspondeerde.

15 jaar lang reisde hij over verschillende continenten en was nieuwsgierig naar mensen en hun gewoonten, vooral in verre culturen. Toen hij zich in 1945 vestigde in Salvador, werd hij bekend als fotograaf van de Afro- Braziliaanse cultuur. Hij maakte foto’s van het dagelijks leven en volksfeesten en voelde zich aangetrokken tot de Candomblé. De rituelen, dansen en kostuums waren voor hem als  zwart- wit fotograaf visueel heel krachtig en hij werd geraakt door hoe Candomblé bijdroeg aan het behoud van identiteit en geloof, ondanks de zware geschiedenis van slavernij. Pierre Verger verschool zich niet achter zijn camera maar verdiepte zich in de religie, leerde de talen en de rituelen en liet zich inwijden. Hij werd geaccepteerd als deel van de  Candomblé gemeenschap en raakte bevriend met een priesteres die niet alleen zijn spirituele moeder werd maar hem ook toegang gaf tot de intieme wereld van de terreiro.

Steeds meer werd hij naast fotograaf ook antropoloog. Hij bleef reizen  tussen Afrika en Brazilië en onderzocht hoe de Afrikaanse Yoruba godsdiensten de Atlantische overtocht hadden overleefd en zich hadden aangepast aan de Braziliaanse context. Op de schrijfmachine die op zijn bureau staat tikte hij zijn artikelen die hij publiceerde. Hij was denk ik een beetje een einzelgänger maar hij had wel degelijk vrienden. Aan de muur hangt een foto van hem met de schrijver Amado en de beeldhouwer Carybé waarmee hij een kunstenaars drie- eenheid vormde in Salvador.