In de ban van Dali
- On 5 nov, 2021
- By Michelle
Hoewel ik in eigenlijk niet zo houd van het surrealisme, ik begrijp er niets van, ben ik nu helemaal in de ban van Dali. Dali creëerde zijn kunst vanuit zijn dromen, zonder dat zijn verstand meedoet, dus snappen hoef ik het helemaal niet. Ik ben niet alleen onder de indruk geraakt van zijn talent, zijn veelzijdigheid en zijn creativiteit maar ben ook een beetje van deze speelse man gaan houden.
We zien een foto-tenstoonstelling over hem in Cadaques, bezoeken zijn theater-museum in Figueres, gaan bij hem en zijn vrouw Gala op bezoek in Portlligat en tenslotte gaan we in Pubol het middeleeuwse kasteeltje bekijken dat hij inrichtte voor Gala, zijn grote liefde.
Dali wordt in 1904 in Figueres geboren en begint al heel jong met schilderen. Als hij 18 jaar is gaat hij naar de kunstacademie in Madrid waar hij kennis maakt met allerlei stromingen. Zijn vroege schilderijen zijn knappe “oefeningen” maar omdat hij zijn eigen stijl wil ontdekken reist hij een jaar later af naar Parijs waar hij Picasso leert kennen en het surrealisme ontdekt. Terug op de academie gaat hij de confrontatie aan met zijn leraren en wordt van school gestuurd. Hij gaat terug naar Figueres en begint daar fantastische beelden op doek vast te leggen die een weerspiegeling zijn van zijn droom- en fantasiewereld. Daar ontstaan de weke klokken, de objecten en mensen die op krukken steunen, de lichamen met laden, de dieren, de eieren, de broden, allemaal geschilderd op een manier zoals niemand ze ooit zag.
Als hij 25 jaar is ontmoet hij de Russische Gala op het strand van Cadaques en wordt op slag verliefd. Zij zullen hun hele leven onafscheidelijk blijven, Gala is zijn muze, zijn secretaresse, chauffeur, kokkin, zijn alles.
Hij koopt een vissershuisje in Portlligat, het is niet veel meer dan een bouwval en creëert daar gaandeweg met nog meer krotjes eromheen zijn eigen paradijsje. Wat een fantastische plek is dat, een oase van rust gelegen aan een beschutte baai, eromheen hectares vol olijfbomen, op een steenworp afstand van levendig Cadaqués. Ik zie er niet alleen de potten met kwasten en ruik er haast zijn verf, maar vind er ook de kleine bijzondere hebbedingen die hem inspireren en natuurlijk heel veel creatieve grappige kunstwerken, Zoals de duiventil, de enorme eieren, het zwembad in de vorm van een penis (of zie ik dat erin?), het knalrose bankje in de vorm van twee zwoele lippen, een kamer bekleed als een circustent en nog zoveel meer. Ik ben verliefd op de ludieke biezen ligstoeltjes die hij bedacht en de gedroogde struiken helichrisum die overal hangen. Een kort filmpje toont het plezier dat hij er samen met Gala en zijn vrienden had, de verkleedpartijen, het leven was een groot creatief feest voor hem.
Zijn schilderijen maken hem beroemd, hij reist met Gala naar Frankrijk, Engeland, de VS, speelt mee in films, bouwt decors, en ontwerpt jurken voor het extravagant gekostumeerde bal in Venetië. Maar het liefst is hij toch in Portlligat.
Hij koopt voor Gala een middeleeuws kasteeltje in Puboi dat hij op zijn eigen creatieve manier inricht. Ze is er maar 15 dagen per jaar hoor ik, als ze behoefte heeft aan even alleen zijn. Het is echt een kasteel zoals kinderen dat tekenen en ondanks de monumentale afmetingen en de theatrale meubels is het niet ongezellig. Het kleine dorp Pubol is een middeleeuws sprookje.
Het museum in het oude afgebrande theater van Figueres is zijn meesterwerk waarin ik volledig word meegezogen in zijn ongebreidelde fantasie. Dali heeft ook het gebouw zelf ontworpen. Op het dak staan een enorme glazen koepel, een heleboel eieren, en gouden triomfantelijke naakten.
Als Gala in 1984 overlijdt is Dali in diepe rouw. Hij verlaat hun paradijsje in Portlligat, zal er nooit meer terugkeren, en gaat wonen in het kasteeltje in Pubol, waar Gala is begraven. Hij wordt ziek, kan eigenlijk niet meer schilderen en zet tot overmaat van ramp de slaapkamer in de fik als hij op het belletje voor de zuster blijft drukken en de electra “ontploft”. Hij loopt flinke brandwonden op en verhuist in de laatste jaren van zijn leven naar de toren van het museum in Figueres, waar hij in 1989 overlijdt en tussen zijn kunstwerken begraven wordt.